کلیدهاى بهداشتى یادگیرى .

کلیدهاى بهداشتى یادگیرى .
درست راه بروید

آیا تا به حال به راه رفتن خود دقت کرده‏اید؟ آیا تا به حال دوستانتان در مورد فیزیک بدنى شما در هنگام راه رفتن با شما صحبتى کرده‏اند؟ آیا از این گروه آدم‏هایى هستید که با گردنى افراشته و سینه‏اى فراخ و کمرى راست راه مى‏روند یا از آن گروهى هستند که پشت خود را خم مى‏کنند و سینه را به تو مى‏کشند و گردن خم مى‏کنند؟ تصور شما از دیدن این دو گروه چیست و چه احساسى به شما دست مى‏دهد؟
اغلب ما از دیدن گروه اول، حس اعتماد به نفس، توانایى، جوانى و شادابى پیدا مى‏کنیم و با دیدن گروه دوم به یاد خجالت و شرم، ناتوانى و شکست مى‏افتیم. این تصورات بسیار به حقیقت نزدیکند.
حقیقت آن است که نوع راه رفتن و ایستادن ما در توانایى‏ها و روحیه ما تأثیر به سزایى دارند و این امر دلایل علمى بسیار محکم و ثابت شده‏اى دارد.
وقتى که سینه را به تو مى‏کشیم و پشت را خم مى‏کنیم، در واقع ظرفیت قفسه صدرى را کاهش مى‏دهیم و حجم مفید و مؤثر ریه را کم مى‏کنیم. با این کار، متأسفانه از میزان اکسیژن ورودى به ریه‏ها مى‏کاهیم و حجم فضاى مرده و انباشته از دى اکسید کربن سیاه و زیان‏بار را افزایش مى‏دهیم.
در حالت سلامت، اکسیژن ورودى به ریه‏ها، شاخصى براى اکسیژن شناور در خون و اکسیژنى است که به اندام‏هاى مختلف و از آن جمله مغز و اعصاب مى‏رسد.
وقتى که فردى پشت را راست نگه مى‏دارد و قفسه سینه را بیرون مى‏دهد، در واقع بر ظرفیت طبیعى ریه‏هاى خویش مى‏افزاید و بیشتر از سهمیه خود اکسیژن دریافت مى‏کند. این امر موجب مى‏شود که اکسیژن بیشتر به خون و به مغز او برسد و احساس نشاط و شادابى و توانایى کند؛ زیرا همه سلول‏هاى مغزى و در واقع همه سلول‏هاى بدن او پیغام مى‏فرستند که آماده انجام هر کارى که از آنها خواسته شود، هستند. آنها در اوج توانایى‏اند و این به انسان اعتماد به نفس مى‏دهد و روحیه‏اى عالى براى یادگیرى و به کارگیرى ایجاد مى‏شود.
پس، از فردا در شیوه راه رفتن خود بیشتر دقت کنید. سر را بالا بگیرد؛ گردن و ستون فقرات خود را راست کنید و عمیق نفس بکشید. مى‏دانید چه احساسى خواهید داشت؟ احساس قدم زدن در یک باغ پر گل و این اثر اکسیژن است.
آرام و عمیق نفس بکشید

یک نفس آرام و عمیق خیلى از توانایى‏هاى شما را به شما باز مى‏گرداند. تواناى‏هایى که در اوج اضطراب و آشفتگى فکرى به تاراج مى‏روند و دست شما را خالى مى‏گذرند. اگر در چنین لحظه‏هایى احساس درماندگى و خستگى فکر مى‏کردید و ناتوانایى بر شما غلبه کرد، مفیدترین کار، یک نفس عمیق و آرام است.
انسان در هنگام اضطراب، ناخودآگاه نفس‏هاى سطحى و تند مى‏کشد و به این وسیله بدن خود را دچار آلکالوز مى‏نماید. آلکالوز که پدیده‏اى سیستمیک و ناشى از بالا رفتن ®PH¯ خون است، منجر به اثرات منفى، خصوصاً در سیستم مغز و اعصاب مى‏گردد و آرام آرام سطح هوشیارى و توجه ما را کاهش مى‏دهد.
این مسأله ممکن است تا آن جا پیش رود که تنفس سطحى و تند به بیهوشى کامل و یا غش منجر شود و چنانچه شما نیز بارها شاهد این قضیه بوده‏اید، برخى افراد وقتى دچار بحران یا مشکل لاینحلى مى‏گردند، ناخودآگاه غش مى‏کنند.
بر عکس این اتفاق، آن گاه رخ مى‏دهد که شما با تسلط بر خود، یک لحظه از بحران فاصله بگیرید و آرام و عمیق نفس بکشید. این امر موجب مى‏شود تا اکسیژن مناسب وارد خون شما گردد و سیستم اعصاب شما را تغذیه نماید و قدرت تصمیم‏گیرى و تمرکز شما را باز گرداند و علاوه بر اینها از کاهش سطح هوشیارى و توجه عمومى شما نیز جلوگیرى به عمل آورد.
پس به یاد داشته باشید که:

- هنگامى که استاد در فهرست اسامى به دنبال کسى مى‏گردد تا از او سؤال کند،
- وقتى که سؤالات امتحانى را یک به یک مى‏خوانید و هیچ جوابى در ذهن شما شکل نمى‏گیرد،
- وقتى که بادوستان خود درباره یک مطلب علمى بغرنج به سختى بحث و گفت و گو مى‏کنید،
- وقتى که خداى ناکرده گرفتار یک دعواى نفس‏گیر یا خشم و عصبانیت شدید مى‏شوید،
اولین کارى که باید انجام دهید، چند نفس آرام و عمیق است.
مطمئن باشید که روند همه جریانات فوق، به نحو مطلوبى تغییر خواهد کرد.
هواى خوب، نور خوب، دماى خوب

مکانى که براى مطالعه انتخاب مى‏کنید، چه تأثیرى در میزان یادگیرى شما مى‏گذارد؟ این یک سؤال مهم است.
محیطى که به عنوان محل مطالعه انتخاب مى‏شود، باید چند ویژگى مهم داشته باشد تا توانایى و قدرت فراگیرى شما را افزایش دهد. این ویژگى‏ها عبارتند از:
1- فراموش نکنید که سلول‏هاى مغز شما نفس مى‏کشند و هر موجودى که نفس مى‏کشد، در شرایط فقر اکسیژن، خسته و ناتوان شده، از کار خواهد افتاد. تهویه مناسب در محل مطالعه، یکى از اساسى‏ترین شرایطى است که ناگزیر و اجتناب‏ناپذیر است. وقتى که میزان اکسیژن موجود در فضایى که شما در حال مطالعه در آن هستید، مناسب و کافى باشد، شما به راحتى نفس مى‏کشید و براى دریافت اکسیژن به سیستم تنفسى خود هیچ زحمتى نمى‏دهید. شما ناخودآگاه و نامحسوس، نفس مى‏کشید و احساس رضایت درونى دارید. پس براى عملیات اکسیژن‏گیرى، انرژى مضاعفى را صرف نمى‏کنید و انرژى مورد نیاز براى مطالعه و تمرکز جسمى و درونى لازم را براى یادگیرى تلف نمى‏کنید. از طرفى سلول‏هاى مغزى براى عملیات فراگیرى و به حافظه سپارى مطالب، نیازمند مصرف اکسیژن هستند. این نیاز در موقع یادگیرى بسیار بیش از هر زمان دیگرى است. یادگیرى صحیح و مؤثر، وابسته به حضور مقادیر کافى اکسیژن و گلوکز است و بدون این دو، هر گونه فعالیتى در جهت فراگیرى ناکام خواهد ماند.
2- فراموش نکنید که شما نوشتارى را فرا مى‏گیرید که آن را به خوبى و وضوح ببینید. این، یک امر مسلم است که اگر درست و واضح صفحه کتاب خود را نبینید، به خوبى آن را به خاطر نمى‏سپارید. نور مناسب، شرط واجب دیگرى است که در مکان مطالعه نباید نادیده گرفته شود. در نور کم و نامناسب، چشمان شما براى دیدن خطوط و کلمات تلاش بیشترى مى‏کنند و از عضلات خود کار بیشترى مى‏کشند؛ پس زودتر خسته مى‏شوند و نیاز به استراحت پیدا مى‏کنند و شما مجبور مى‏شوید مطالعه را متوقف کنید. در نور کم و نامناسب، بسیارى از مطالبى که ناخودآگاه در میدان دید ما قرار مى‏گیرند و ما بدون اراده آنها را وارد ذهن خود مى‏کنیم نیز در تاریکى قرار مى‏گیرند و میزان فراگیرى نامحسوس ما کاهش مى‏یابد. امروزه ما مى‏دانیم که انواع فراگیرى نامحسوس از مهم‏ترین راه‏هاى یادگیرى‏اند و کمک به گسترش آنها، بر توانایى‏هاى ما مى‏افزاید. نور کم و نامناسب علاوه بر همه اینها، موجب خواب‏آلودگى و احساس کسالت نیز مى‏شود و این یکى از معضلات آشناى ساعات مطالعه است؛ پس براى آن که هنگام مطالعه چرت نزنید، نور کافى و مناسبى براى مکان مطالعه خود انتخاب کنید.
3- فراموش نکنید که هر سلول زنده‏اى در گرما آب از دست مى‏دهد و چروکیده مى‏شود و در سرما به تکاپو و صرف انرژى مى‏افتد تا زنده بماند. حرارت مناسب، یکى دیگر از ویژگى‏هاى ضرورى مکان مطالعه است.
بدن ما در گرماى شدید شروع به تعریق مى‏کند، کم آب مى‏شود گردش خون آن با مشکل مواجه مى‏شود، کسل و خواب‏آلوده مى‏گردد و سرانجام تمرکز خود را از دست مى‏دهد. در سرما نیز سلول‏هاى بدن ما براى تعادل دماى درونى بدن، مجبور به صرف انرژى بیشترى براى گرماسازى درونى مى‏شوند و جریان مصرف انرژى را از سلول‏هاى مغزى به سمت ماهیچه‏ها و اعضاى درونى منحرف مى‏سازند و میزان توانایى ذهنى و قدرت یادگیرى ما کاهش مى‏یابد. بهترین شرایط حرارتى براى محل مطالعه، دمایى نزدیک به دماى بدن یا چند درجه خنک‏تر است که موجب نشاط و هوشیارى مى‏شود.