روش ها وفنون تدریس

روش ها وفنون تدریس
الگوی کاوشگری INQUIRY METOD

الگوی کاوشگری که براساس نظر ریچارد ساچمن (Richard suchman ) بنا نهاده شده یکی دیگر از الگوهای خانواده اطلاعات پردازی است .تربیت کاوشگر به منزله « فرآیندی برای بررسی و تشریح پدیده های غیر معمول » تعریف می شود (جویس و ویل 1980) .تئوری ساچمن برآن است که دانش آموزان (دانشجویان ) با پی بردن به این امر که دانش بشری جنبه آزمایشی و غیر قطعی دارد و اینکه چون دانش آزمایشی ثابت نیست و ممکن است با دانش جدید جایگزین شود ، درک درستی از موضوع درسی خواهند داشت .جوهر و اساس الگوی کاوشگری آن است که دانش آموزان از طریق معلم ، کاوش علمی را بیاموزند .

نمونه متداول تدریس کاوشگری عبارت است از ارائه سؤال و موقعیتی که در آن مسئله وجود داشته باشد .

کاوشگری گروهی GROUP INQUIRY

الگوی کاوشگری گروهی از اندیشه های جان دیوئی ، هربرت تلن ، ویلیام هرد کیل پا تریک ، و گردون هولفیش و فلیپ اسمیت نشأت گرفته است .این الگو از فرآیندهای مبتنی بر آزادی و روش علمی تشکیل یافته است و معلم هنگام آموزش به شیوه کاوشگری گروهی مراحل زیر را دنبال می کند :

1-ایجاد انگیزه دانش آموزان را با یک مسئله مواجه می سازد .

2-به دانش آموزان به اندازه کافی فرصت می دهد تا پیرامون مسئله فکر کنند ، واکنش نشان دهند و اظهار نظر نمایند

3- فعالیتها را با فهمیدن مسئله و کاری که باید صورت گیرد ، گروهبندی افراد ، طرز کار گروهها ، در نظر گرفتن جا و مکان برای فعالیتهای گروهی ، تعیین و تدارک وسایل ، مواد و منابع و تعیین وقت سازمان دهی می کند .

4-گروهها مطالعات خود را انجام می دهند .

5-گروهها پیشرفت کار خود ، مراحل کار و نیازهای گروهی را گزارش می دهند و به گزارش ها گوش می دهند و به سایرین کمک می کنند .

6-در صورت لزوم کار گروهی در روزهای دیگر دنبال می شود .

روش ایفای نقش (نمایش)

 روش ایفای نقش را می توان برای تجسم عینی موضوعات و درسهایی که برای نمایشنامه مناسب هستند، به کار گرفت. در این روش ، فرد یا افرادی از شاگردان موضوعی را به صورت نمایشنامه اجرا می کنند.

افرادی که در روش ایفای نقش شرکت دارند عبارتند از :

1- معلم یا مسئول اجرا : برنامه ریزی ، فراهم کردن امکانات ، و مدیریت اجرایی عملیات و برنامه نمایش به عهده معلم است و اوست که در حقیقت ، کارگردان نمایش است .

2- ایفاگران نقش : ایفاگران نقش شاگردانی هستند که به طور داوطلب یا انتخابی در برنامه شرکت می کنند. این افراد الزاماً نیازی به داشتن تجربه و ذوق هنری در زمینه نمایش ندارند.

3- مشاهده کنندگان : سایر شاگردان جزء مشاهده کنندگان به حساب می آیند. این افراد در جریان یا پایان نمایش می توانند درباره عملیات نمایش اظهارنظر ، سؤال یا بحث کنند.

مراحل اجرای روش ایفای نقش

در اجرای روش ایفای نقش ، معمولاً باید مراحل زیر دنبال شود :

1- تعیین موضوع و نوشتن آن به صورت نمایشنامه

2- فراهم کردن شرایط و وسایل لازم برای اجرای نمایش

3- تعیین نقشهایی که باید ایفا شوند .

4- آماده کردن فراگیران برای ایفای نقش ، از قبیل گریم کردن و تمرین دادن

5- توضیح مختصر در مورد موضوع و هدف نمایش برای شاگردان

6- اجرای نمایشنامه

7- بحث درباره محتوا و چگونگی اجرای نمایشنامه و ارزشیابی نتایج

محاسن و محدودیتهای روش ایفای نقش

الف)محاسن

1- روش ایفای نقش شاگردان را بر می انگیزد که با شور و شوق و هیجان ، جریان نمایش را دنبال کنند .

2- فراگیرانی که مشاهده کننده هستند ، در احساس ایفاگران نقش سهیم می شوند و خود را در صحنه نمایش احساس می کنند . این ارتباط عاطفی ، در یادگیری و القای احساسات تأثیر فراوان دارد .

3- با این روش ، می توان زمینه بحث گروهی را فراهم ساخت .

4- این روش برای رفع کمرویی شاگردان خجالتی روش مفیدی است ؛ به همین دلیل ، معلم باید افراد کمرو را به شرکت در نمایش ، به ویژه ایفای نقش تشویق کند. البته باید به اینگونه افراد ، ابتدا نقشهای ساده محول شود؛ زیرا اگر نقش مشکل به آنان سپرده شود، و نتوانند بخوبی از عهده آن برآیند، ممکن است کمرویی در آنان تشدید و تقویت شود .

5- این روش برای دروسی مانند تاریخ و علوم اجتماعی روش مناسبی است .

ب) محدودیت ها

1- روش ایفای نقش برای تحقق هدفهای پیچیده آموزشی مناسب نیست ؛ زیرا پرداختن به مسائل مشکل، به تدارکات زیاد و تخصص هنری نیاز دارد؛ بنابراین، از این روش می توان برای رسیدن به هدفهای آسان و کلی استفاده کرد .

2- این روش به دلیل اینکه در ظاهر جنبه نمایشی و هنری دارد ، یک روش آموزشی جدی تلقی نمی شود.

3- روش ایفای نقش به اجرای درست ، صرف وقت کافی و تهیه تدارکات نیاز دارد و اجرای آن وقتگیر است .