درس هشتم عربی چهارم دبیرستان با ترجمه وتمرین

الدرس الثامن : درس هشتم

عُلُوٌّ فـﻰ الحیاة و فـﻰ الْمَماتِ: بزرگی در زندگی و مرگ

ابن الأنبارىّ

عُلُوٌّ فـﻰ الحیاةِ و فـﻰ الْمَماتِ لَحَقّ تلک إحْدَی الْمُعجزات:

 بزرگی در زندگی و مرگ واقعاً یکی از معجزات می باشد .

کأنّ الناسَ حولَک حینَ قاموا وُفودُ نَداک أیّامَ الصِّلاتِ .

گوی این مردمی که پیرامون ایستاده اند، گروه هایی هستند که در روزهای بخشش تو به دورت جمع می شدند.

کأنّک قائمٌ فیهم خطیباً و کُلُّهُمُ قیامٌ لِلصَّلاةِ

گویا تو در میان آنها خطبه خواندن ایستاده ای و همگی برای ادای نماز بر خاسته اند.

و لمّا ضاق بَطْنُ الأرضِ عن أن یَضُمّ عُلاک من بعد الوفاة.

و هنگامی که درون زمین بعد از وفات تو، تنگ شد از اینکه بزرگیِ تو را در بر گیرد .

أصاروا الجوَّ قبرَک و اسْتَعاضوا عن الأکْفانِ ثوبَ السّافیاتِ

جو و آسمان را قبر تو گردانیدند و لباسِ بادها را جایگزین کفن کردند.

لِعُظمِکَ فـﻰ النفوس بقیتَ تُرْعَی بِحُرّاسٍ و حُفّاظٍ ثِقاتِ

به علّت عظمت وجودت در میان مردم همچنان با نگهبانان وپاسدارانی مطمـﺌـن محافظت می شوی.

و توقَدُ حولک النیرانُ لیلاً کذلک کُنتَ أیّامَ الحیاةِ.

وپیرامون تو شبانه آتش برافروخته می شود در روزهای زندگی نیز این چنین بود

رکبتَ مَطیَّةً مِن قبلُ زیدٌ عَلاها فـﻰ السنینَ الماضیاتِ

برمرکبی را سوار شدی که قبل از تو زید در سالیان گذشته بر آن سوار شد.

   تمرینهای درس هشتم

التمرین الاول
حال و تمییز را در عبارت های زیر معین کنید.
1- اصحابُ الجّنة یومئذٍ مُسْتقراَ و اَحْسَنُ مقیلا
مُستقراً :‌تمییز و منصوب (اسم های منصوب بعد از اسم تفضیل غالباً تمییز هستند)مقیلاً : تمییز و منصوب

2- خُلِقَ الانسان ضعیفا.
  ضعیفا : ‌حال مفرد و منصوب
3-  فمَنْ یعْمَلْ متعالَ ذرةٍ خیراً یرَه. خیْرأ = تمیز مفرد و منصوب .چون بعد از وزن (مثقال) آمده و منصوب است 
4- یُعجُبنی المرءُ یتحلّی بمکارم الاخلاق .
یتحلّی : جمله ی فعلیه ی حالیه و محلاً منصوب (جمله ها بعد از اسم های معرف حال هستند)

5- انّی رأیتُ أحدَعشرَ کوکباٌ والشمسَ والقمرَ رأیتَهم لی ساجدین.

 کوکبا :تمییزمفرد و منصوب (چون بعد از عدد آمده است)

ساجدین : حال مفرد ومنصوب

6-  وأشوأُ النّاس تدبیراً العاقبة مَنْ أنْفَقَ المالَ فی ما لیسَ ینْفَعُه 
تدبیراً : تمییز و منصوب (چون بعد از اسم تفضیل «اسْوأُ» آمده است)

التمرین الثانی
 برای تجزیه و ترکیب ( طبق قواعدی که خوانده ایم)
و ما خلَقْنا السّماء و الارضَ و ما بیْنَهُما لاعبینَ.
آسمان و زمین و آن چه را که میان آن هاست برای بازیچه نیافریدیم.
و // حرف عطف – غیرعامل – مبنی علی الفتح ____ ما حرف نفی – غیرعامل – مبنی علی السکون ____ خلقنا // فعل ماضٍ – للمتکلم مع الغیر – مجری ثلاثی صحیح و سالم – متعدّ – مبنی للمعلوم – مبنی علی السکون فعل و فاعله ضمیر«نا» البارز و الجملة فعلیة 
ال  //حرف تعریف –غیرعامل- مبنی علی السکون _____ سماء اسم – مفرد – مؤنث – معرّف بأل – معرب – جامد – غیرمصدری – منصرف – معدود مفعولٌ به و منصوب 
و // کما مرّ ____ ال  // کما مرّ ____ ارض // اسم – مفرد – مؤنث – جامد غیرمصدری – معرف بال – معرب – منصرف – صحیح الاخر معطوف بِ «السماء» و منصوب بالتعبیة 
و// کما مرّ ____ ما  // اسم – موصول عام و مشترک – معرفة – مبنی علی السّکون معطوف و منصوب بالتبیعة محلاً مفعول فیه و منصوب 
بین // اسم – معرّف بالاضافة – معرب مفعول فیه و منصوب 
هما //  اسم – ضمیر متصل للنصب او للجرّ – للغائبینِ – معرفة – مبنی علی السکون مضاف الیه و محلاً مجرور 
لاعبین // اسم – جمع سالم للمذکر – مشتق و اسم فاعل – نکره – معرب – منصرف – صحیح الاخر حال و منصوب بالیاء

التمرین الثالث:
نقش کلماتی را که در زیرشان خط کشیده شده است، بنویسید

1-  تمییزت اللغة العربیة عن سائر اللُغاتِ فصاحةً و بیاناً . اللُّغة : فاعل و مرفوع 
العربیة : صفت و مرفوع به تبعیت
سائر : مجرور به حرف جرّ
فصاحة ً : تمییز و منصوب 
2-  انّ عدّة الشهر عندالله اثنا عشر شهراً . 
عدّةً : اسم انّ و منصوب
عنْهَ : مفعول فیه و منصوب (ظرف مکان) شهراً : تمییز و منصوب

3- مَن أصدَقُ مِن الله حدیثاً .

من : مبتدا ومرفوع محلا

أصدقُ :خبر ومرفوع

حدیثا :تمیز ومنصوب

التمرین الرابع :
در جمله های «تمییز» را فاعل یا مبتدا و یا مفعول قرار دهید.
1-  فجّر الله الارضَ عیوناً .

 فجّرَ اللهُ عیونَ الارض ( تمییز به مفعول به تبدیل شد)
2-یزدادُ المسلمون قوةً حینما یتّحدونَ.

 تزدادُ قوة َ المسلمین َ حینما یتّحدّونَ (تمییز به فاعل تبدیل شد)
3-المعلّمُ أکْثَرُ فائدةً منَ الآخرین.
فائدةٌ المعلّم أکْثرُ من الآخرین . (تمییز به مبتدا تبدیل شد)
 التمرین الخامس

ابیات زیر را از"ایلیا ابی ماضی"بخوان وسپس آن ها را به فارسی ترجمه کن.

أیُّهذا الشاکی و مابکَ داءٌ // کیفَ تغدو إذا غَدوتَ علیلا.

هو عِبءٌ علی الحیاة ثقیلٌ //مَن یَظُنُّ الحیاةَ عبئاً ثقیلاً.

والذی نَفسه بّغیر جمالٍ //لا یری فی الوجود شیئاً جمیلاً.

فَتمتّع بالصّبحِ مادمتش فیه //لاتَخف أن یَزولَ حتّی یَزولاً.

أدرکَت کُنهها طیور الرّوابی // فَمِنَ العارِ أن تَظَلّش جهولاً.

تَتَغَنّی والصَقرُ قَد مَلَکش الجوَّ // عَلیها والصائدونَ السبیلا.

أیُّهذا الشاکی وما بِکش داءٌ //کُن جمیلاً تَرش الوجودَ جمیلا.

التمرین السادس:
اشتباهات را در عبارت های زیر را بادلیل اصلاح کنید .

1- تحاولَ الأمُّ فی تربیة وَلَدها معترفاً أنَّ هذه العمل شاقةٌ.

تحاولَت:چون فاعل مونث است

معترفةً:چون صاحب حال مونث است.

هذا :چون اشاره به مذکر است(العمل)

شاقٌ:چون خبر برای اسم انّ  مذکر است. (هذا)

2-طابت التلمیذ اخلاقاً.

طابَ :چون فاعل مذکر است.

3-جائت المعلّمة الی الصّف التلمیذات قائمونَ.

والتلمیذات قائمات :چون جمله حالیه واسمیه است با ید قبل از آن واو حالیه باشد

قائمات :چون خبر است بابد با مبتدای خود(التلمیذات)مطابقت داشته باشد.

التمرین السابع:
کلمات متضاد ومترادف رامعین کن:

الداء = المرض (بیماری)           الحیاة # الممات(زندگی # مرگ ) 

 سُهولة # صُعوبة (آسانی # سختی )             قام # قَعَدَ (برخاست # نشست )

الأسوَأَ # الأحسن (بدتر # بهتر)