درس اول عربی چهارم دبیرستان با ترجمه وتمرین

الدرس الأوّل : درس اول . 

اَلمرأةُ النَّموذجیَّةُ: زن نمونه 

و ضَرَب الله مَثَلاً لِلّذین آمَنوا امْرَأةَ فِرعونَ إذ قالت رَبِّ ابْنِ لـی عندک بَیْتاً فـی الجَنَّةِ و نَجِّنـی مِن فرعونَ و عَمَلهِ و نَجِّنـی من القومِ الظّالمینَ.

وخداوند برای کسانی که ایمان آورده اند همسر فرعون را مثال زد، زمانی که گفت: پروردگارا برای من نزد خود در بهشت خانه ای بساز و مرا از فرعون و عمل وی نجات ده و مرا از دست مردم ستمکار رهایی بخش

اَلفائدةُ فـی هذه الآیةِ أنّ أحداً لا یَنْفَعهُ إلّا عَمَلُه و لا یُؤْخَذُ بجُرم غیره و لا یُثاب علی طاعةِ غیره و إن کان خِصّیصاً به ومُلازماً له.

نکته ی سودمند این آیه این است که کسی بجز از عمل خوش سودی نمی برد و به خاطر گناه غیر از خود مورد سؤال قرار نمی گیرد و از اطاعت و بندگی دیگری پاداشی به او داده نمی شود، اگر چه وابسته ی او و همراهی برای وی باشد .

تبیَّنَ فـی الآیة الّتـی قَبْلَها أنّ امرأةَ نوحٍ و امرأةَ لوطٍ لم یَنْفَعْهُما قُربُهما مِن نَبیَّیْنِ.

در آیه ی قبل از آن بیان گردید که نزدیک بودن همسر نوح و همسر لوط به دو پیامبر سودی به آنان نرساند.

وَ بَیَّنَ فـی هذه الآیةِ أنّ کُفر فرعونَ لم یَتَعَدَّ إلى زَوجته لمّا کانت مؤمنةً طائعةً لِلّه تَعالى خائفةً من عِقابه، بل نَجّاها اللّهُ من عِقابِهِ و أدْخَلَها الجنّةَ علی إیمانها و طاعتها

و در این آیه روشن شد که همانا ناسپاسی فرعون متوجّه همسرش نشد زمانی که مؤمنی فرمانبردار برای خداوند بلند مرتبه و ترسناک از عذابش بود، بلکه خداوند او را از عذاب خود نجات داد وبه خاطر ایمان و بندگیش وی را وارد بهشت گردانید.  

رُوﻯ عن النبـی (ص) أنّه قال: حسبُک من نِساءِ العالَمینَ أرَبعٌ:مریمُ بِنتُ عمرانَ و آسیةُ أمرأةُ فرعونَ و خدیجةُ بنتُ خُوَیْلِدٍ وفاطمةُ بنت محمَّد(ص)

و از پیامبر (ص) روایت شده است که فرمود: از زنان عالم چهار تن برای تو کافی است:مریم دختر عمران وآسیه همسر فرعون و خدیجه دختر خویلد و فاطمه دختر محمد (ص)

و رُوﻯ أنّ فرعونَ أمرأن تُسَمَّرآسیةُ بأربعةِ مَسامیرَ و یُرْفَع فوقَها حَجَرُ الرُّخام حَتَّی تَرْجِعَ عن قولها و إلّا اُرْسل علیها الحجرُ.

و روایت شده است که فرعون دستور داد که آسیه به چهار میخ کشیده شود و بالای سرش سنگ مرمر برفراز نگه داشته شود تا اینکه از گفتارش دست بکشد، وگرنه سنگ به رویش فرستاده شود.

فَأراها اللّهُ منزِلَها من الجنَّةِ. فاختارت الجنَّةَ. فَنزَع اللّهُ روحَها. 

پس خداوند جایگاه و منزل او را در بهشت به او نشان داد و او بهشت را برگزید و خداوند روحش را گرفت.

فلمّا اُرْسِل الحَجرُ وقَع علی جَسَدٍ مَیِّتٍ.

 و هنگامی که سنگ فرستاده شد بر روی جسدی بی جان افتاد

تمارینُ : تمرین های درس

التمرین الأول :
اسم های مثنی و جمع و نوع آنها را در عبارت های زیر معین کرده و سپس نشانه های اعراب آنها را ذکر کن : 
 1- قدْ افلَحَ المؤمنونَ :

 جمع مذکر سالم ، فاعل و مرفوع با اعراب فرعی «واو"

2- وعَدَ اللهُ المؤمنین َ و المؤمناتِ جنّاتٍ تجری مِنْ تحتها الانهارُ
المؤمنین :‌جمع مذکر سالمف مفعول به و منصوب با اعراب فرعی «یاء»المؤمناتِ : جمع مؤنث سالم ، معطوف به مؤمنین و منصوب به اعراف فرعی کسره
جنّات : جمع مؤنث سالم، مفعول به دوم فعل «وَعَدَ» و منصوب به اعراب فرعی کسره 
الانهارُ : جمع مکسر، فاعل و مرفوع با اعراب اصلی ضمه

3- و لاتقولوا لمن یُقْتل فی سبیل الله امواتً بلْ احیاءَ اموات ٌ : جمع مکسر و مرفوع با اعراب اصلی ضمه (خبر برای مبتدای محذوف «هُمْ»)احْیاءُ : جمع مکسر و مرفوع با اعراب اصلی (معطوف به احیاء)

4-نعمتان مجهواتان  الصحه والامان.

(نعمتان اسم مثنی ومبتدا ومرفوع  به اعراب فرعی الف و مجهولتان اسم مثنی وخبر ومرفوع  به اعراب فرعی الف)
2 – اسم های زیر را جمع ببندید

السائل (السائلونَ ، السائلینَ‌، السّأل)التّحیة : لاالتحیّات 
البائع : البائعونَ ، البائعینَ
العاقلة :‌العاقلات
الجالس: الجالسونَ، الجالسینَ، الجُلّاس
الاحسان : الاحسانات
المْمُجیب :‌المجیبونَ ، الْمجیبنَ
البیت : البیوت
اللسیف: الاسیوف، الأسیاف

التمرین الثالث: (تمرین  سوم)

تجزیه وترکیب

الصادقون یَسعونَ  الی  طَلَبِ رزقِهم بِجُهدٍ وأمانة
الکلمة //                           التحلیل الصرفی                                  //     الاعراب 
ال  //    حرف تعریف – غیر عامل – مبنی علی السکون//-----------  
صادقون  // اسم جمع – مذکر – مشتق اسم فاعل– معرف بال – معرب – منصرف – صحیح الاخر// مبتدا ومرفوع
یسعون// فعل مضارع – للغائبین – مجرد ثلاثی – معتل و ناقص – متعّد – مبنی للمعلوم  //خبر ومحلا مرفوع

الی  //    حرف جر –  عامل – مبنی علی السکون//  -----------
طلب//اسم  مفرد مذکر جامد  معرفه به اضافه– معرب  منصرف  صحیح الاخر  //مجرور به حرف جر 
رزق//اسم  مفرد مذکر جامد  معرفه به اضافه– معرب  منصرف  صحیح الاخر  // مضاف الیه و مجرور

هم//اسم  ضمیر جمع مذکر جامد  معرفه – مبنی  صحیح الاخر  // مضاف الیه و مجرور
بِ // حرف  - عامل -حرف جرّ – مبنی علی الکسر//  ____ جهد//اسم  مفرد مذکر جامد  نکره– معرب  منصرف  صحیح الاخر  // مجروربه حرف جر

و // حرفٌ – حرف عطف –  غیرعامل  – مبنی علی الفتح//  ____ أمانة // اسم – مفرد – مؤنث– جامد مصدری- نکره- معرب – منصرف – صحیح الاخر //معطوف وتابع

التمرین الرابع: (تمرین چهلرم)

نقش کلمات خط کشیده شده را بنویسید

1- الشعراءُ یَتّبعَهم الغاوونَ...الا الذینَ آمنوا وعملوا الصالحات.یتّبعُهم : (خبر جمله فعلیه محلا مرفوع  و هَمْ :‌مفعول به و محلاَ منصوب ، و فاعل آن  الغاوون مرفوع به اعراب فرعی واو)
الصالحات: مفعول به و منصوب با اعراب فرعی کسره
2-وَ لمن خاف مَقامَ  ربّه جنّتان .

(لمن =فبر مقدم ومحلا مرفوع  و مقام =مفعول به ونصوب  وجنّتان = مبتدای مؤخر ومرفوع به اعراب فرعی الف (

3- انّ المبذرینَ کانوا إخوانَ الشیاطینَ

( المبذرینَ = اسم انّ ومنصوب  و اخوان =خبر کان ومنصوب  و الشیاطین = مضاف الیه ومجرور

4-ولایَتّخِذُ  المؤمنونَ الکافرینَ أولیاءَ

(المؤمنون + فاعل ومرفوع به اعراب فرعی واو  والکافرینَ = مفعول به ومنصوب ) 
التمرین  الخامس (تمرین پنجم)
اسم های مؤنث را در عبارت های زیر پیدا کن

1-یامریَمُ اقنُت لِـربّک واسجُدی.

(مریم مونث حقیقی)

2-شَعبُ ایران یدافعُ عن المظلوم وَیهجَمُ علی الظالم.

(ایران مونث مجازی)

3-الیدُ العُلیا خیرٌ من الیه السّفلی (الید مونث معنوی مجازی والعلیا والسِفلی مونث مجازی )التمرین  السا دس (تمرین ششم)
 اشتباهات رادر عبارات زیر با دلیل تصحیح کنید

1-بعدالبلاءٍ تکون الثناء.

(البلاءِ بدون تنوین می آید چون دارای ال است وتکون می شود یکونُ چون اسم آن مذکر است  

2-الثورةُ الاسلامیّةُ انتصر یفْضَل اتّحاد الجماهیر

انْتصرتْ : چون در فعل ضمیری است که مفرد مؤنث بر می گردد (درفعل «انتَصَر» ضمیر هی  )

3-العاقلُ من علمت  مِن بَدءِ کلّ شَیءٍ عاقبتها.

(علمت می شود علِمَ  مبتدا مذکر است وعاقبته می شود عاقبته جون مر جع ضمیر مذکر است)

التمرین السابع (تمرین هفتم)

النموذجیّ = المثالی (نمونه)           ادخلَ  #  اخرجَ (متضاد) 

اختار = انتخبَ (انتخاب کرد)             الاموات # الأحیاء (مردگان # زندگان)        

 الدار = البیت (خانه)                         ان = لو(اگر)

رجَعَ  =  عاد (برگشت)                      أرسَلَ =  بُعَثَ (فرستاد)  

 العُلیا # السُّفلی (بالا # پایین )             استطاعَ = قدرَ (توانست)